برش دادن بتن به عملیاتی گفته می‌شود که در آن قسمت اضافی بتن یا توده اصلی جدا خواهد شد. این عمل بر مبنای نیازهای متفاوتی انجام می‌گیرد. انواع برش بتن به نوع پروژه بستگی دارد.
البته باید توجه داشت که در هنگام برش بتن، میلگرد و آرماتور و بتن به طور همزمان برش خواهند خورد. امروزه انواع دستگاه مخصوص برش بتن جایگزین روش‌های سنتی تخریب بتن شده است. در روش‌های جدید از ایجاد سر و صدا، گرد و غبار و تخریب اشتباه متریال جلوگیری می‌شود. در ادامه مقاله روش های مختلف برش بتن مورد بررسی قرار می‌گیرند.
انواع روش‌های متداول برش بتن
۱- برش به روش کرگیری :
از کاربردی‌ترین روش‌های برش بتن، روش کرگیری است. برای انجام این روش، از دستگاه کرگیری استفاده می‌شود، بدین صورت که یک بازشو در بتن مسلح ایجاد کرده و در راستای مختصات بازشو، در فواصل مشخص به طور متوالی برش صورت می‌گیرد.
قطر برش‌ها در این روش ۲۰۰ میلی‌متر و عمق آن‌ها معمولاً ۱۵۰ سانتی‌متر است. بر همین اساس استفاده از دستگاه مخصوص برش بتن کرگیری از موثرترین روش‌ها برای ایجاد برش‌های عمیق در بتن است.
سیستم این دستگاه‌ها مانند ابزار دریل و مته به صورت چرخشی بوده ولی قدرت مکانیکی آن‌ها بسیار فراتر از دریل و مته است. یکی از اهداف استفاده از دستگاه کرگیری برای برش بتن، نمونه‌برداری از عمق آن برای انجام مطالعات تکمیلی در خصوص مقاومت فشاری، خمشی و یا کششی بتن است. علاوه بر این‌ها این دستگاه توانایی برش بتن در ابعاد بالا و عمق زیاد را نیز دارد.
۲- برش به روش سیم الماسه :
یکی از روش‌های نوین برای انواع برش بتن در حجم و عمق بالا استفاده از روش سیم الماسه است. از این روش با عنوان برش سیمی نیز نام می‌برند. با استفاده از این روش می‌توان اشکال مختلفی را با اندازه‌های متفاوت در سازه بتنی ایجاد کرد. در روش سیم الماسه، قابلیت برش در زاویه‌ها مختلف و به صورت عمودی، افقی، شیبدار و حتی در ارتفاعات بلند نیز وجود دارد.
۳- برش بتن با استفاده از کاتر :
از بین روش های مختلف برش بتن، قطعاً بهترین و موثرترین روش مربوط به استفاده از دستگاه مخصوص برش بتن کاتر است. الگوی طراحی این دستگاه بسیار ساده است و متشکل از یک تیغه دیسکی با دندانه‌های الماسی بوده که با استفاده از قدرت یک الکتروموتور بنزینی یا دیزلی به گردش درآمده و بر روی بتن برش ایجاد می‌کند.
از این نوع کاتر علاوه بر برش بتن، برای برش انواع متریال دیگر نظیر آسفالت، سنگ و موزاییک‌ها استفاده می‌شود. باید توجه داشت که هرچه سطح برش سخت‌تر باشد، موتور به کار رفته در دستگاه باید قدرت بالاتری داشته باشد. بنابراین کاتر برش بتن از جمله قوی‌ترین و قدرتمندترین دستگاه‌های برش به حساب می‌آیند.
۴- برش به روش والسا یا دیوار بر :
عملکرد دستگاه والسا یا به اصطلاح دیواربر در برش بتن همانند دستگاه کاتر است. دستگاه والسا برای انواع برش بتن کاربرد دارد. تنها تفاوت این دستگاه با کاتر این است که از دیواربر برای اهداف عمودی استفاده می‌شود.
در این روش، تجهیزات عمودبر که به صورت هیدرولیکی طراحی و ساخته شده‌اند بر روی اهداف عمودی نظیر دیوارهای بتنی نصب می‌شوند و دقت بالای دستگاه در حین برش موجب ایجاد برش‌های منظم و یک اندازه خواهد شد.
عمق برش‌های ایجاد شده توسط این دستگاه بین ۴۵ تا ۶۰ سانتی‌متر متغیر است. البته برای بهره‌مندی از قابلیت‌های دستگاه والسا، نیاز به استفاده از دستگاه کرگیری است به این صورت که ابتدا با استفاده از دستگاه کرگیری، سوراخ‌هایی در دیوار ایجاد کرده و حد فاصل آن‌ها با دستگاه والسا برش داده می‌شود.
۵- برش بتن با کتراک :
کتراک (Katrock) یک نوع ماده با قابلیت انبساط زیاد است که برای ایجاد ترک در بتن و سنگ استفاده می‌شود. این روش برای برش بتن زمانی کاربرد دارد که دیگر روش‌های گفته شده امکان‌پذیر نباشد. اما روش کتراک برای برش سنگ یکی از موثرترین روش‌ها شناخته می‌شود. در این روش نیاز به استفاده از هیچ‌گونه دستگاه مخصوص برش بتن وجود ندارد.
برش با سیم الماسه
از انواع روش های مختلف برش بتن می‌توان به برش سیمی اشاره کرد. در ابتدا با استفاده از دستگاه برش بتن کرگیری سوراخ‌هایی در دو طرف سطح بتن ایجاد می‌شود، به طوریکه این سوراخ‌ها در راستای یکدیگر باشند.
بدین ترتیب سیم الماسه از داخل سوراخ‌های ایجاد شده عبور داده می‌شود و حلقه‌ای بزرگ را ایجاد می‌کند. حال اگر این حلقه در دستگاه سیم برش قرار گیرد، عملیات چرخش سیم الماسه شروع خواهد شد.
این حرکت موجب ایجاد برش در عمق بتن می‌شود. با استفاده از این می‌توان انواع برش بتن را به حالت قالبی انجام داد. همچنین برش بتن در روش استفاده از سیم الماسه به صورت پیوسته انجام می‌گیرد.
برش توسط سوراخکاری در بتن
این روش به وسیله دستگاه مخصوص برش بتن کرگیری انجام می‌شود. در این روش با استفاده از ایجاد سوراخ‌های عمیق و متوالی در سطح بتن، برش انجام می‌شود. به این سوراخ‌ها اصطلاحاً مغزه‌گیری نیز می‌گویند.
در قسمت روش برش بتن با استفاده از دستگاه والسا گفته شد که مقدمات برش به وسیله دستگاه تخصصی برش بتن کرگیری انجام می‌شود و به وسیله مته‌های این دستگاه، سوراخ‌هایی برای نصب دستگاه والسا ایجاد می‌شود.
روش برش بتن توسط سوراخکاری یا همان روش کرگیری انعطاف‌پذیری بالایی دارد و انواع برش بتن را با عمق‌های بالا به وسیله آن می‌توان انجام داد. در واقع روش کرگیری در بین روش های مختلف برش بتن، منطقی‌ترین روش به حساب می‌آید.
برش بتن و سنگ با کتراک (Katrock)
کتراک یک ماده با قدرت انبساط بالا است. که برای ایجاد ترک در متریال سخت مانند بتن و سنگ کاربرد دارد. قبل از استفاده از این ماده باید ابتدا آن را با آب مخلوط کرده و به صورت دوغاب درون چاله‌های از پیش ایجاد شده ریخته شود.
بعد از گذشت زمان مشخص و در اثر پدیده هيدراتيزاسيون دوغاب تولید شده با ماده کتراک تا چندین برابر حجم اولیه خود منبسط شده و افزایش حجم پیدا خواهد کرد. این افزایش حجم کتراک موجب ایجاد فشار به دیواره‌های چال‌ها شده و دیواره‌ها شکسته می‌شوند. با حفاری چال‌ها در جهت‌های دلخواه می‌توان در نهایت برش‌های متفاوتی را ایجاد کرد.
مزایای استفاده از برش بتن
انواع برش بتن مزیت‌های زیادی در انواع پروژه‌های مختلف دارد. روش های مختلف برش بتن در عملیات‌های گوناگون برای کاربردهای خاصی استفاده می‌شوند. یکی از مزیت‌های اصلی در برش بتن به وسیله سیم الماسه، ایجاد محدودیت در عمق برش بتن است.
همچنین کیفیت نهایی برش با استفاده از دستگاه مخصوص برش بتن کرگیری بیشتر از سایر روش‌ها می‌باشد. به طور کلی برش بتن در سایزها و اندازه‌ها متفاوت و در پروژه‌های مختلف، آن‌ها برای استفاده‌های گوناگون مناسب خواهد کرد. همچنین با برش بتن می‌توان به نمونه‌برداری برای انجام تحقیقات انجام شده در این بخش نیز کمک کرد.