آنچه می‌خوانیم
بتن یکی از مواد ساختمانی اصلی و مهم است که در بسیاری از پروژه‌های عمرانی و ساخت و ساز به کار می‌رود. با این حال، در بسیاری از مواقع نیاز است تا این ماده را به روش‌های مختلفی برش دهیم تا بتوانیم طرح‌ها و شکل‌های مورد نظر را ایجاد کنیم. برش بتن دارای انواع مختلفی است که هر یک بسته به نوع پروژه، میزان سختی بتن و دقت مورد نیاز انتخاب می‌شود. در این مقاله به بررسی انواع برش بتن می‌پردازیم.
1. برش با اره دیسکی
برش با اره دیسکی یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین روش‌های برش بتن است. این روش شامل استفاده از اره‌ای است که دارای دیسک‌های الماسه است. دیسک‌های الماسه به دلیل سختی و مقاومت بالا قادرند بتن را با دقت و سرعت برش دهند.
مزایا:
سرعت بالا: برش با اره دیسکی بسیار سریع است و برای پروژه‌هایی که نیاز به برش‌های زیادی دارند مناسب است.
دقت بالا: این روش دقت بالایی در برش ارائه می‌دهد و می‌توان برش‌های دقیق و تمیزی ایجاد کرد.
قابلیت برش عمیق: با استفاده از دیسک‌های الماسه می‌توان به عمق‌های زیادی از بتن نفوذ کرد.
معایب:
گرد و غبار زیاد: این روش مقدار زیادی گرد و غبار تولید می‌کند که نیاز به تجهیزات محافظتی دارد.
نیاز به آب: برای کاهش حرارت و جلوگیری از تولید گرد و غبار زیاد، معمولاً از آب استفاده می‌شود که ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در برخی محیط‌ها شود.
2. برش با اره سیمی
برش با اره سیمی روشی است که در آن از سیم‌های الماسه برای برش بتن استفاده می‌شود. این روش معمولاً برای برش‌های بزرگ و عمیق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایا:
قابلیت برش بزرگ: اره سیمی می‌تواند برش‌های بزرگی را در بتن ایجاد کند که با دیگر روش‌ها امکان‌پذیر نیست.
کاهش لرزش: این روش لرزش کمتری نسبت به روش‌های دیگر دارد و برای برش در مکان‌هایی که نیاز به کاهش لرزش است مناسب است.
دقت بالا: برش با اره سیمی نیز دارای دقت بالایی است و می‌توان برش‌های تمیز و دقیقی ایجاد کرد.
معایب:
زمان‌بر: این روش نسبت به روش‌های دیگر زمان بیشتری نیاز دارد.
هزینه بالا: تجهیزات و مواد مصرفی این روش گران‌تر از روش‌های دیگر است.
3. برش با اره پنجره‌ای
اره پنجره‌ای یکی از ابزارهای خاص برای برش بتن است که بیشتر برای ایجاد پنجره‌ها و بازشوهای کوچک در دیوارهای بتنی استفاده می‌شود. این روش شامل استفاده از اره‌ای است که به دیوار نصب می‌شود و قادر است برش‌های دقیقی در محیط‌های محدود ایجاد کند.
مزایا:
دقت بالا: اره پنجره‌ای دقت بالایی در برش دارد و می‌توان با آن بازشوهای دقیق و تمیزی ایجاد کرد.
کاربرد در فضاهای محدود: این روش برای برش در فضاهای محدود و محیط‌های بسته مناسب است.
کاهش لرزش: این روش نیز لرزش کمتری ایجاد می‌کند که برای برش در ساختمان‌های حساس مناسب است.
معایب:
سرعت پایین: این روش نسبت به دیگر روش‌ها سرعت کمتری دارد.
محدودیت در اندازه برش: اره پنجره‌ای برای برش‌های کوچک و متوسط مناسب است و نمی‌توان با آن برش‌های بزرگی ایجاد کرد.
4. برش با جت آب
برش با جت آب یکی از روش‌های پیشرفته برش بتن است که در آن از فشار بالای آب برای برش استفاده می‌شود. این روش بسیار دقیق و بدون تولید گرد و غبار است و برای برش‌های حساس و دقیق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایا:
بدون گرد و غبار: این روش هیچ‌گونه گرد و غباری تولید نمی‌کند که برای محیط‌های حساس و داخلی مناسب است.
دقت بسیار بالا: برش با جت آب دارای دقت بسیار بالایی است و می‌توان برش‌های پیچیده و دقیقی ایجاد کرد.
عدم ایجاد حرارت: این روش حرارت زیادی تولید نمی‌کند که برای برش مواد حساس به حرارت مناسب است.
معایب:
هزینه بالا: تجهیزات و مصرف آب در این روش بسیار پرهزینه است.
زمان‌بر: این روش نسبت به روش‌های دیگر زمان بیشتری نیاز دارد.
5. برش با لیزر
برش با لیزر یکی دیگر از روش‌های پیشرفته برش بتن است که در آن از اشعه لیزر برای برش استفاده می‌شود. این روش دارای دقت بسیار بالایی است و می‌تواند برش‌های پیچیده‌ای ایجاد کند.
مزایا:
دقت بسیار بالا: برش با لیزر دارای دقت بسیار بالایی است و می‌توان برش‌های پیچیده و دقیقی ایجاد کرد.
بدون گرد و غبار: این روش هیچ‌گونه گرد و غباری تولید نمی‌کند که برای محیط‌های حساس و داخلی مناسب است.
سرعت بالا: برش با لیزر نسبت به روش‌های دیگر سرعت بیشتری دارد.
معایب:
هزینه بالا: تجهیزات لیزر بسیار گران‌قیمت هستند و هزینه‌های عملیاتی بالایی دارند.
محدودیت در ضخامت: این روش برای برش بتن‌های نازک و متوسط مناسب است و نمی‌توان با آن بتن‌های ضخیم را برش داد.
نتیجه‌گیری
برش بتن دارای انواع مختلفی است که هر یک بسته به نوع پروژه، دقت مورد نیاز، میزان گرد و غبار تولیدی و هزینه‌ها انتخاب می‌شوند.
اره دیسکی و اره سیمی برای برش‌های بزرگ و عمیق مناسب هستند، در حالی که اره پنجره‌ای و جت آب برای برش‌های دقیق و حساس مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، برش با لیزر یکی از پیشرفته‌ترین روش‌هاست که دقت بسیار بالایی دارد اما هزینه‌های زیادی نیز به همراه دارد. انتخاب روش مناسب برای برش بتن می‌تواند تأثیر زیادی در کیفیت و سرعت اجرای پروژه‌های ساختمانی داشته باشد.
برش دادن بتن به عملیاتی گفته می‌شود که در آن قسمت اضافی بتن یا توده اصلی جدا خواهد شد. این عمل بر مبنای نیازهای متفاوتی انجام می‌گیرد. انواع برش بتن به نوع پروژه بستگی دارد.
البته باید توجه داشت که در هنگام برش بتن، میلگرد و آرماتور و بتن به طور همزمان برش خواهند خورد. امروزه انواع دستگاه مخصوص برش بتن جایگزین روش‌های سنتی تخریب بتن شده است. در روش‌های جدید از ایجاد سر و صدا، گرد و غبار و تخریب اشتباه متریال جلوگیری می‌شود. در ادامه مقاله روش های مختلف برش بتن مورد بررسی قرار می‌گیرند.
انواع روش‌های متداول برش بتن
۱- برش به روش کرگیری :
از کاربردی‌ترین روش‌های برش بتن، روش کرگیری است. برای انجام این روش، از دستگاه کرگیری استفاده می‌شود، بدین صورت که یک بازشو در بتن مسلح ایجاد کرده و در راستای مختصات بازشو، در فواصل مشخص به طور متوالی برش صورت می‌گیرد.
قطر برش‌ها در این روش ۲۰۰ میلی‌متر و عمق آن‌ها معمولاً ۱۵۰ سانتی‌متر است. بر همین اساس استفاده از دستگاه مخصوص برش بتن کرگیری از موثرترین روش‌ها برای ایجاد برش‌های عمیق در بتن است.
سیستم این دستگاه‌ها مانند ابزار دریل و مته به صورت چرخشی بوده ولی قدرت مکانیکی آن‌ها بسیار فراتر از دریل و مته است. یکی از اهداف استفاده از دستگاه کرگیری برای برش بتن، نمونه‌برداری از عمق آن برای انجام مطالعات تکمیلی در خصوص مقاومت فشاری، خمشی و یا کششی بتن است. علاوه بر این‌ها این دستگاه توانایی برش بتن در ابعاد بالا و عمق زیاد را نیز دارد.
۲- برش به روش سیم الماسه :
یکی از روش‌های نوین برای انواع برش بتن در حجم و عمق بالا استفاده از روش سیم الماسه است. از این روش با عنوان برش سیمی نیز نام می‌برند. با استفاده از این روش می‌توان اشکال مختلفی را با اندازه‌های متفاوت در سازه بتنی ایجاد کرد. در روش سیم الماسه، قابلیت برش در زاویه‌ها مختلف و به صورت عمودی، افقی، شیبدار و حتی در ارتفاعات بلند نیز وجود دارد.
۳- برش بتن با استفاده از کاتر :
از بین روش های مختلف برش بتن، قطعاً بهترین و موثرترین روش مربوط به استفاده از دستگاه مخصوص برش بتن کاتر است. الگوی طراحی این دستگاه بسیار ساده است و متشکل از یک تیغه دیسکی با دندانه‌های الماسی بوده که با استفاده از قدرت یک الکتروموتور بنزینی یا دیزلی به گردش درآمده و بر روی بتن برش ایجاد می‌کند.
از این نوع کاتر علاوه بر برش بتن، برای برش انواع متریال دیگر نظیر آسفالت، سنگ و موزاییک‌ها استفاده می‌شود. باید توجه داشت که هرچه سطح برش سخت‌تر باشد، موتور به کار رفته در دستگاه باید قدرت بالاتری داشته باشد. بنابراین کاتر برش بتن از جمله قوی‌ترین و قدرتمندترین دستگاه‌های برش به حساب می‌آیند.
۴- برش به روش والسا یا دیوار بر :
عملکرد دستگاه والسا یا به اصطلاح دیواربر در برش بتن همانند دستگاه کاتر است. دستگاه والسا برای انواع برش بتن کاربرد دارد. تنها تفاوت این دستگاه با کاتر این است که از دیواربر برای اهداف عمودی استفاده می‌شود.
در این روش، تجهیزات عمودبر که به صورت هیدرولیکی طراحی و ساخته شده‌اند بر روی اهداف عمودی نظیر دیوارهای بتنی نصب می‌شوند و دقت بالای دستگاه در حین برش موجب ایجاد برش‌های منظم و یک اندازه خواهد شد.
عمق برش‌های ایجاد شده توسط این دستگاه بین ۴۵ تا ۶۰ سانتی‌متر متغیر است. البته برای بهره‌مندی از قابلیت‌های دستگاه والسا، نیاز به استفاده از دستگاه کرگیری است به این صورت که ابتدا با استفاده از دستگاه کرگیری، سوراخ‌هایی در دیوار ایجاد کرده و حد فاصل آن‌ها با دستگاه والسا برش داده می‌شود.
۵- برش بتن با کتراک :
کتراک (Katrock) یک نوع ماده با قابلیت انبساط زیاد است که برای ایجاد ترک در بتن و سنگ استفاده می‌شود. این روش برای برش بتن زمانی کاربرد دارد که دیگر روش‌های گفته شده امکان‌پذیر نباشد. اما روش کتراک برای برش سنگ یکی از موثرترین روش‌ها شناخته می‌شود. در این روش نیاز به استفاده از هیچ‌گونه دستگاه مخصوص برش بتن وجود ندارد.
برش با سیم الماسه
از انواع روش های مختلف برش بتن می‌توان به برش سیمی اشاره کرد. در ابتدا با استفاده از دستگاه برش بتن کرگیری سوراخ‌هایی در دو طرف سطح بتن ایجاد می‌شود، به طوریکه این سوراخ‌ها در راستای یکدیگر باشند.
بدین ترتیب سیم الماسه از داخل سوراخ‌های ایجاد شده عبور داده می‌شود و حلقه‌ای بزرگ را ایجاد می‌کند. حال اگر این حلقه در دستگاه سیم برش قرار گیرد، عملیات چرخش سیم الماسه شروع خواهد شد.
این حرکت موجب ایجاد برش در عمق بتن می‌شود. با استفاده از این می‌توان انواع برش بتن را به حالت قالبی انجام داد. همچنین برش بتن در روش استفاده از سیم الماسه به صورت پیوسته انجام می‌گیرد.
برش توسط سوراخکاری در بتن
این روش به وسیله دستگاه مخصوص برش بتن کرگیری انجام می‌شود. در این روش با استفاده از ایجاد سوراخ‌های عمیق و متوالی در سطح بتن، برش انجام می‌شود. به این سوراخ‌ها اصطلاحاً مغزه‌گیری نیز می‌گویند.
در قسمت روش برش بتن با استفاده از دستگاه والسا گفته شد که مقدمات برش به وسیله دستگاه تخصصی برش بتن کرگیری انجام می‌شود و به وسیله مته‌های این دستگاه، سوراخ‌هایی برای نصب دستگاه والسا ایجاد می‌شود.
روش برش بتن توسط سوراخکاری یا همان روش کرگیری انعطاف‌پذیری بالایی دارد و انواع برش بتن را با عمق‌های بالا به وسیله آن می‌توان انجام داد. در واقع روش کرگیری در بین روش های مختلف برش بتن، منطقی‌ترین روش به حساب می‌آید.
برش بتن و سنگ با کتراک (Katrock)
کتراک یک ماده با قدرت انبساط بالا است. که برای ایجاد ترک در متریال سخت مانند بتن و سنگ کاربرد دارد. قبل از استفاده از این ماده باید ابتدا آن را با آب مخلوط کرده و به صورت دوغاب درون چاله‌های از پیش ایجاد شده ریخته شود.
بعد از گذشت زمان مشخص و در اثر پدیده هيدراتيزاسيون دوغاب تولید شده با ماده کتراک تا چندین برابر حجم اولیه خود منبسط شده و افزایش حجم پیدا خواهد کرد. این افزایش حجم کتراک موجب ایجاد فشار به دیواره‌های چال‌ها شده و دیواره‌ها شکسته می‌شوند. با حفاری چال‌ها در جهت‌های دلخواه می‌توان در نهایت برش‌های متفاوتی را ایجاد کرد.
مزایای استفاده از برش بتن
انواع برش بتن مزیت‌های زیادی در انواع پروژه‌های مختلف دارد. روش های مختلف برش بتن در عملیات‌های گوناگون برای کاربردهای خاصی استفاده می‌شوند. یکی از مزیت‌های اصلی در برش بتن به وسیله سیم الماسه، ایجاد محدودیت در عمق برش بتن است.
همچنین کیفیت نهایی برش با استفاده از دستگاه مخصوص برش بتن کرگیری بیشتر از سایر روش‌ها می‌باشد. به طور کلی برش بتن در سایزها و اندازه‌ها متفاوت و در پروژه‌های مختلف، آن‌ها برای استفاده‌های گوناگون مناسب خواهد کرد. همچنین با برش بتن می‌توان به نمونه‌برداری برای انجام تحقیقات انجام شده در این بخش نیز کمک کرد.